مهارت های ارتباطی چیست؟ و انواع آن کدام است؟
مهارت های ارتباطی چیست؟ مهارت های ارتباطی یعنی توانایی‌ای که ما برای برقراری ارتباط به هنگام ارسال و دریافت انواع اطلاعات با دیگران لازم داریم.
اهمیت یادگیری مهارت های ارتباطی چیست؟
این مهارت ها در هر فردی لازم و ضرروری است و ضعف در این مهارت منجر به سوء تفاهم و ناامیدی در افراد خواهد شد. برای تقویت مهارت های ارتباطی، در ابتدا لازم است که بدانیم این مهارت ها شامل چه مواردی می شوند و بعد از شناخت در صدد ارتقای آنها باشیم. اهمیت مهارت های ارتباطی زمانی مشخص میشود که بدانیم با داشتن این مهارت ما میتوانیم مهارت های زندگی را بهبود ببخشیم
انواع مهارت های ارتباطی
مهارت های ارتباطی انواع بسیار زیادی دارد که ما در اینجا به ۱۱ مورد از این موارد می پردازیم.
۱- گوش دادن فعال:
در این مهارت باید سعی کنیم تمام توجه خود را معطوف به گوینده کنیم. این توجه باعث می شود که گوینده احساس ارزشمندی و حس بهتری بکند. مهارت گوش دادن به صورت فعال می تواند در ارتباطات شفاهی، کتبی و یا هر رسانه ای متبلور شود. مهارت های ارتباطی شاید به ظاهر آسان باشد، ولی نیاز به تقویت دارد؛ مهارت گوش دادن فعال، شامل دریافت و تفسیر دقیق شنیده ها و گوش دادن موثر است.
۲- تطابق سبک ارتباطی خود با مخاطب
در این مهارت باید روشی مناسب برای برقراری ارتباط با دیگران را انتخاب کنیم. این روش کاملا بستگی دارد که در چه قالب و با چه کسی میخواهیم ارتباط برقرار کنیم. باید سبکی که انتخاب میکنیم مورد قبول طرف مقابل هم باشد و راحت باشد تا یک ارتباط موثر صورت بگیرد.
۳- وضوح و شفافیت در ارتباط:
دراین مورد از ارتباط، نباید منظور اصلی ما پشت مثال ها یا ابهامات ناپدید و یا کمرنگ شود. عدم شفافیت باعث می شود که مخاطب ذهنش بهم بریزد و ذهنش از مسئله اصلی دور و منحرف شود. باید حواسمان باشد که مختصر صحبت کردن منجر به مبهم صحبت کردن نشود. یکی دیگر از آیتم هایی که در ارتباط کلامی موثر است، وضوح صداست. اینکه بتوانیم صدایمان را تنظیم کنیم.
۴- اعتماد به نفس:
مردم تمایل دارند با کسانی که از اعتماد به نفس بالایی برخوردارند در ارتباط باشند. اعتماد به نفس را در ارتباطاتمان می توانیم با تماس چشمی، وضعیت بدنی مثل صاف نشستن و تن صدا نشان داد. برای مثال کسی که اعتماد به نفس بالایی دارد میتواند یک ایده ای که چندان هم عالی نیست را جوری مطرح کند که به نظر مخاطب خیلی عالی به نظر برسد. یکی دیگر از نکات اعتماد به نفس در ارتباط با دیگران در باور داشتن خود به حرف هاییست که می گوییم.
۵- ایجاد اعتماد:
در ارتباطات یکی از چیزهایی که بسیار اهمیت دارد اعتماد است و این اعتماد میتواند از صداقت، مهربانی و یا نزدیکی با افراد منشا بگیرد. هرچه در یک ارتباط اعتماد بیشتر باشد، ارتباط نیز موثرتر است. پس نقش موثر به وجود آوردن اعتماد در طرف مقابل برای داشتن ارتباطی بهتر، نباید نادیده گرفته شود. باید توجه داشت که ایجاد اعتماد ممکن است خیلی آسان و سریع اتفاق نیوفتد.
۶- همدلی:
همدلی به معنای درک متقابل احساسات در فرد مقابل است که در بهبود ارتباط برقرار کردن موثر است. در هنگام برقراری ارتباط، وقتی طرف مقابل احساس کند که در آن ارتباط درک می شود و احساساتش دیده می شود، میتواند راحت تر به آن ارتباط ادامه دهد و ارتباط بهتری شکل خواهد گرفت. همدلی را میتوان یکی از اصول انسانی هم برشمرد.
۷- عدم قضاوت و ارائه بازخورد:
در یک ارتباط موثر و درست که یک مسیر دو طرفه میباشد ما نیاز داریم تا نقدها و بازخوردهای مناسب و سازنده ای را درمورد خودمان دریافت کنیم و روی ان فکر کنیم. و البته لازم است که ما نیز در ارتباط با دیگران هم بتوانیم نقد و بازخورد مناسبی را منعکس کنیم تا کمک کننده باشد. در واقع این بازخوردهای دو جانبه باعث تقویت و بهتر شدن آن ارتباط می شود.
۸- درک نشانه های غیر کلامی:
توجه به نشانه های غیرکلامی از جمله زبان بدن برای برقراری ارتباط بسیار تاثیر گذار است. لازم است توجه کنیم که نشانه های غیر کلامی نادیده گرفته نشود. گاهی ممکن است در نشانه های غیر کلامی چیزی متبلور شود که در کلام نمی شود. تن صدا، طرز نگاه کردن و حالت های بدن از نشانه های غیرکلامی به حساب می آیند.
۹- مهارت های سخت:
مهارت ها انواع مختلفی دارند. یک سری از مهارت هایی که ما آنها را آموخته ایم، در واقع اکتسابی است و در خلل ارتباط با افراد از آنها استفاده میکنیم. مثل مهارت بازاریابی
۱۰- مهارت های نرم:
مهارت هایی است که اکتسابی نیست و ما برای به کار بردن آنها در روابطمان نیاز نداریم که آنها را بیاموزیم. مثل مهارت شرکت در اجتماعات.
۱۱- مفهوم اثربخشی:
اثر بخشی را می توان اینطور بیان کرد که ما بدانیم هدفمان در رابطه موجود چیست و آیا مسیری که انتخاب کرده ایم برای هدف موجود مناسب است یا خیر؟ وقتی این موارد را مرور کنیم و از درستی آنها مطمئن باشیم اثربخشی در ارتباط ما رخ میدهد.
شما میتوانید برای ثبت نام در دوره تنظیم و تسهیل ارتباط کلیک کنید
چهار اصل اساسی در مهارت های ارتباطی
با در نظر گرفتن چهار مورد زیر احتمالا شما می توانید مهارت های ارتباطی خود را به صورت مطلوبی بالا ببرید
۱- پیام ارسال شده لزوما پیام دریافتی نیست
اغلب گمان می کنیم وقتی چیزی را می گوییم و طرف مقابل متوجه نمی شود، او مقصر است. در واقع پیام ارسالی می تواند همان پیام دریافتی نباشد؛ ممکن است در این میان تفاوت دیدگاه و یا برداشت متفاوتی از آن پیام رخ بدهد. اگر پیامی که ارسال میکنیم با همان منظور و مفهومی که میخواهیم به طرف مقابل نرسد مجددا باید آن را تکرار کنیم و اینبار روشن تر و دقیق تر از قبل.
۲- عدم امکان برقراری ارتباط وجود ندارد
همه کار هایی که ما انجام میدهیم، اعم از عمدی و غیر عمدی پیام های خاصی را منتقل می کنند. مثلا اگر ما کسی را عمدا نادیده بگیریم یعنی عدم برقراری ارتباط از سوی ما، که این رفتار پیامی قوی ارسال میکند. علاوه بر این در ارتباط کلامی که ما برقرار میکنیم، کلمات بخشی از نقش را در آن ارتباط ایفا میکنند و زبان بدن، حالت چهره و صدا هم موثر است.
۳- هر پیامی که ما ارسال میکنیم هم محتوا دارد هم احساس
هر پیامی شامل محتوا و احساس است. محتوا همان چیزی است با استفاده از کلمات در پیام آمده است. احساس مرتبط با محتوا، از طریق نشانه های غیرکلامی بیان می شود. مثل زبان بدن، حرکات، حالت چهره، لحن صدا، خم شدن، و تن صدا و…
هرگاه گیرنده پیام، میان درکش از محتوا و احساسی که از پیام میگیرد تفاوت باشد ، برایش باعث سردرگمی میشود. خصوصا اگر در تضاد با هم باشند. این اتفاق بیشتر در ارتباطات الکترونیکی یا متن و یا سایر اشکال پیام رسان های فوری اتفاق می افتد. به این دلیل که فرد گیرنده پیام فقط با یکسری کلمات مواجه هست که هیچ چیز دیگری به همراه ندارد. (مثل زبان بدن) و این میتواند منجر به تفسیر و ادراک نادرست شود.
۴- نشانه های غیر کلامی، باور پذیرتر از نشانه های کلامی هستند
هرگاه بین پیام کلامی و غیرکلامی برای گیرنده پیام مغایرتی وجود داشته باشد ، اغلب به نشانه های غیرکلامی بیشتر تکیه می شود. مثلا اگر کلماتی که گوینده میگوید با زبان بدن و یا تن صدایش هماهنگی نداشته باشد، شنونده به پیامی که از زبان بدن و تن صدای فرد دریافت میکند توجه میکند.
چهار ویژگی ذکر شده در بالا، فرآیند ارتباط جهانی هستند. خواه موضوع اقتصاد سیاسی پس از انتخابات باشد، برنامه ریزی روز ولنتاین، یا به اشتراک گذاری رویدادهای یک روز ساده با دیگران. توجه آگاهانه به این چهار جنبه از فرآیند ارتباط، صرف نظر از اینکه در مرحله ارسال یا دریافت پیام هستید، کیفیت ارتباط شما را با مهارت بیشتر، موثرتر و موفق تر می کند.
نگارنده:
خانم زهرا جواهری دانش آموخته رشته روانشناسی
ویراستار علمی:
آقای آرش وزیری، روان درمانگر و دانشجوی دکتری روانشناسی سلامت
راه‌های تماس با ما:
