بی اشتهایی عصبی در کودکان یا آنورکسیا در کودکان
بی اشتهایی عصبی یا آنورکسیا در کودکان یا حتی بزرگسالان و همچنین سایر اختلالات خوردن بیشتر در فرهنگ ها و محیط هایی دیده می شود که لاغر بودن مطلوب و ایده آل تلقی می شود. در این نوع از اختلال، فرد علیرغم احساس نیاز به غذا، از خوردن غذا امتناع میکند و این روند منجر به نوعی عادت آسیب زننده می شود و حتی در مواقعی ممکن است مرگبار نیز باشد. این اختلال می تواند آسیب های روحی و جسمی به همراه داشته باشد.
چه عواملی باعث بی اشتهایی عصبی میشود؟
عواملی مثل رویداد های استرس زا، عوامل خلقی مثل کمالگرایی و ویژگی های وسواسی در این امر بی تاثیر نیستند. البته نباید تاثیرات زیست شناسی، وراثت، مسائل مربوط به رشد و تاثیرات خانوادگی را که به آسیب پذیری کمک می کند را بی تاثیر پنداشت. بی اشتهایی از جمله مواردی است که اگر یکی از اعضای خانواده دچار آن باشد احتمال بیشتری دارد تا فرد به آن مبتلا شود.
کودکانی که دچار بی اشتهایی عصبی هستند اکثرا در خانواده های بسیار سخت‌گیر و انتقادی بزرگ شده اند. ممکن است والدین بیش از حد کنترلگر و مداخله جو در کارکاهای کودک شان باشند. کودکان مبتلا به بی اشتهایی عصبی ممکن است وابسته بوده و از نظر هیجانی و عاطفی بالغ نشده باشند. همچنین احتمال دارد خودشان را از دیگران جدا کنند. بسیاری از این افراد مشکلات روانی دیگری مانند اختلال اضطراب دارند و از آن رنج میبرند.
تفاوت میان بی اشتهایی عادی و بی اشتهایی عصبی:
بی اشتهایی عادی و از دست دادن اشتها، در واقع از دست دادن علاقه به مواد غذایی است. اما بی اشتهایی عصبی به این صورت است که فرد علاقه اش به مواد غذایی کم نشده، بلکه به علت یک اجبار درونی که میتواند نشات گرفته از افسردگی یا دیگر مواردی از آن دست باشد صورت بگیرد. و فرد با اینکه هم گرسنه است و هم به مواد غذایی همچنان علاقه مند است، از خوردن آن میپرهیزد. این روند میتواند خطرات جدی برای فرد به همراه داشته باشد.
انواع بی اشتهایی عصبی یا آنورکسیا در کودکان
- نوع محدود کننده: کودکان مبتلا به این نوع بی اشتهایی، مقدار غذایی که میخورند بسیار محدود است و این محدودیت شامل غذاهای پر کربوهیدرات و چربی می باشد. تقریبا نیمی از کل بیماران مبتلا به آنورکسیا در این طبقه قرار دارند.
- نوع پرخوری و پاکسازی: در این نوع، افراد پرخوری می کنند و سپس خود را وادار به استفراغ می کنند یا از مواد ملین (مسهل) استفاده می کنند تا بتوانند بر وزن خود کنترل داشته باشند. افرادی که در این دسته قرار می گیرند به طور متناوب رژیم های غذایی دشوار می گیرند اما وسط کار ، اپیزودهایی از تصفیه کار را مختل می کنند.
بی اشتهایی عصبی در کودکان چه علائمی دارد؟
- کاهش وزن
- تشریفات غذایی غیر معمول (بریدن غذا به قطعات کوچک – مقدار زیاد چاشنی- اصرار بر کارد و چنگال خاص)
- علاقه ناگهانی به آشپزی اما نخوردن
- احساس اجبار در ورزش
- ترس از چاق شدن درحالیکه دچار کمبود وزن است
- انکار احساس گشنگی
- خودداری از حفظ وزن نرمال
- کناره گیری اجتماعی گسترده و بروز رفتارهایی مثل تندخویی، بدخلقی یا افسردگی و درکل نوسانات خلقی
- علائم فیزیکی مانند معده درد، یبوست، خستگی، سرگیجه و…
اگر فرزندمان دچار اختلال خوردن باشد باید چکار کنیم؟
والدین ممکن است از مطرح کردن موضوع بترسند، اما شروع گفتگو می تواند به فرزندشان کمک کند تا درمان یابد. والدین می توانند به طور کامل در مورد اختلالات خوردن تحقیق کنند، از قبل خودشان را آماده کنند که چه چیزی بگویند و از همه مهم تر صریح و صادقاه ارتباط برقرار کنند. از زبان قضاوت اجتناب کنند و کودک را تشویق کنند که به دنبال کمک حرفه ای باشد. در مواقع اضطراری، والدین باید به دنبال مراقبت های پزشکی باشند.
وقتی به پزشک مراجعه میکنیم، لازم است چه مواردی رعایت شود؟
سوالاتی که دارید را یادداشت کنید تا از پزشک بپرسید و جواب های پزشک را نیز یادداشت کنید تا فراموش نکنید. تشخیص دکتر را به خاطر بسپارید و دستورات پزشکی اعم از انجام آزمایشات و مصرف داروها رو به درستی و دقیق انجام دهید. فرزندمان مصرف دارو و شروع درمان از پزشک علت تجویز داروها رو می توانید جویا شوید و درمورد روش های دیگر درمانی نیز سوال کنید. بعد از انجام آزمایشات جواب آن را با پزشک درمیان بگذارید. راه های ارتباطی با دکتر را بپرسید که درصورت لزوم به او دسترسی داشته باشید.
شما می‌توانید برای اطلاعات از دوره های مهارت زندگی سالم کودکان از بدو تولد تا ۱۲ سال در مجموعه روانشناسی وفور روی لینک کلیک کنید
راه های پیشگیری از بی اشتهایی عصبی در کودکان
بی اشتهایی را نمیتوان به طور قطعی پیشگیری کرد، اما اگر در مراحل اولیه به آن توجه شود مثلا علائم هشدار دهنده جدی گرفته شوند به طوریکه اگر فردی با عزت نفس یا تصویر بدنی خود دست و پنجه نرم میکند ، یا رژیم غذایی سختی را شروع می کند، ممکن است در آستانه ابتلا به اختلال در خوردن باشد. گفتگو در مورد احساسات آنها، ارائه حمایت و ارائه گزینه های درمانی ممکن است از این بیماری جلوگیری کند.
عوارض و خطرات بی اشتهایی عصبی در کودکان
بی اشتهایی عصبی در کودکان میتواند با ایجاد کمبود ویتامین‌های مورد نیاز بدن، خطرات جدی از جمله اختلال در رشد، سوء تغذیه، اختلالات استخوانی، آسیب جدی به ارگان‌های اساسی مثل قلب و حتی مرگ به همراه باشد. همچنین سوء تغذیه میتواند زمینه‌ساز بیماری‌های ناشی از کمبود ویتامین در کودکان یا ضعف سیستم ایمنی بدن، اختلال در بلوغ و مشکلات روحی و روانی در کودکان شود. همچنین به مرور زمان کودک به دلیل عدم دریافت ویتامین‌های لازم دچار مشکلاتی از جمله موارد زیر میشود:
- عفونت‌های لثه و دهان
- بدفرمی اندام‌ها
- مشکلات بینایی و ضعف در بینایی
- افسردگی
- مشکلات یادگیری و تمرکز
- لق بودن دندان‌ها
- ریزش مو
- لاغری و ریزه بودن بیش از حد
بنابراین بهتر است هرچه سریع‌تر نسبت به درمان بی اشتهایی کودکان اقدام کرد.
بی اشتهایی عصبی در کودکان قابل درمان است؟
مشاوره و درمانی، همراه با توجه پزشکی به سلامتی و نیازهای تغذیه ای جنبه های مهم درمان هستند. اولین هدف همه این رویکردها این است که به درمانجویان کمک شود وزن از دست رفته را جبران کنند ، سوء تغذیه از بین برود و افراد بتوانند دوباره بصورت عادی و نرمال غذا بخورند. قدم بعدی این است که به آنها کمک شود در خودشان تغییرات روانشناختی به وجود بیاورند. ایجاد تغییراتی در نگرش ها و طرز برخوردهای اعضای خانواده نیز مهم است که در مرحله سوم یا گاهی همزمان با مرحله دوم انجام می شود. تغییرات شناختی و خانوادگی به منظور حفظ دستاوردهای حاصل از روان درمانی الزامی هستند. بنابراین پیشنهاد ما این است که درصورتی که کودک شما دچار بی اشتهایی عصبی است از درمانگران کلینیک روانشناسی وفور کمک بگیرید تا هرچه زودتر فرزندتان بهبود یابد.
نقش درمانگران در بهبود بی اشتهایی عصبی در کودکان
با توجه به بررسی های بدست آمده متوجه شدیم که پیشگیری های روانشناختی در این زمینه میتواند موفقیت آمیز باشد. زیرا بخش اعظمی از این اختلال، به موضوعات روانشناختی مرتبط است. به همین خاطر پیشنهاد می شود درصورتی که با چنین موردی برخورد کردید به راحتی با رفتن به سایت کلینیک روانشناسی وفور ، از روانشناسان و یا روانپزشکان زبردست این کلینیک بهره مند شوید تا در این امر یاری رسان شما عزیزان باشند. لازم به ذکر است که انتخاب درمانگر درست و مناسب در روند بهبودی بسیار حائز اهمیت است، پس بهتر است که انتخاب درمانگر مناسب خود را با خیالی آسوده به ما بسپارید.
کلام آخر:
هرچه ما راجع به نشانه ها اطلاعات بیشتری داشته باشیم زودتر و بهتر میتوانیم اقدامات لازم برای پیشگیری را انجام دهیم. خصوصا که این اختلال عوامل و فاکتورهای متعددی دارد. در قدم بعد مهم است که بدانیم چه اقدامات درستی را باید در پیش بگیریم. مضاف بر اینکه به همان میزان که باید دقت کافی و لازم را بر علائم و نشانه های فرزندمان داشته باشیم، به همان مقدار هم باید آرامش خودرا حفظ کنیم و بدانیم که با پیشگیری درست و به موقع میتوان از خطر جلوگیری کرد.
باید سعی کنیم ذهن فرزندمان را از قید و بندهای ناسالم فضای مجازی و فرهنگ های غلط دور کنیم و اجازه ندهیم ذهنش درگیر باورهای اشتباه شود. باید به او یادآوری کنیم که او زیباست و نیاز ندارد کارهای سخت و ناسالمی انجام دهد که ایده آل بنظر بیاید.
نگارنده:
خانم زهرا جواهری دانش آموخته روانشناسی
ویراستار علمی:
آقای آرش وزیری، روان درمانگر و دانشجوی دکتری سلامت
راه‌های تماس با ما:
