آیا ورزش کردن میتواند از افسردگی جلوگیری کند؟
در باور عام، ورزش کردن و تنفس هوای تازه، پای ثابت خیلی از نسخههایی بوده که برای خلق پایین میپیچند. واقعا هم خیلی اوقات شده که بعد از پیاده روی یا ورزش، احساس خوبی پیدا کردهایم. اما، افسردگی بالینی حکایت دیگری است. آیا به واقع ورزش منظم میتواند از شروع یک دورهی افسردگی تمامعیار جلوگیری کند؟ محققان همین سوال را در مطالعهای که به تازگی در ژورنال آمریکایی روانپزشکی منتشر شد، در پی گرفتهاند.
ورزش می تواند از شروع یک دوره افسردگی جلوگیری کند؟
باور متعارف علمی بر این است که افسردگی و اضطراب، تحت تاثیر استرس مزمن یا حادی ایجاد میشوند که به بروز حالت التهاب در بدن و مغز انجامیده است. از لحاظ فیزیولوژیکی، این یعنی اینکه سیستم سمپاتیک عصبیِ “جنگ یا گریز” بیش از میزان و مدتی متعارف فعال میشود و در مقابل هم، سیستم پاراسمپاتیک “استراحت و هضم” با قدرتی کافی برای آرامکردن این استرس، به صحنه نمیآید.
تاثیرات ورزش بر بدن
ورزش، از طریق فعالسازی وازووگال پاراسمپاتیک، در طول دوران استراحت، میتواند عملکرد سیستم “استراحت و هضم” را تقویت کند. با این حال، شما به میزان زیادی از ورزش برای فعالسازی استراحت پاراسمپاتیک نیاز دارید. برای رسیدن به تاثیر فرح بخشی که آندورفین در مغزتان میگذارد باید ورزشی با شدتی نسبتا بالا انجام دهید، مثلا یک دوی طولانی و سریع. و برای اینکه ورزشتان فواید درمانی داشته باشد، بایستی تکرر کافی داشته باشد. از لحاظ نظری، ورزش کردن قاعدتا باید در مقابله با اضطراب کاراتر باشد تا در مقابله با افسردگی، چرا که اضطراب ارتباطی مستقیمتر با استرس دارد (اگر چه هم اضطراب و هم افسردگی اغلب همراه هم هستند.)
نحوه مطالعه تحقیق
اما این مطالعه که از آن صحبت شد، به چه صورت بوده است؟ محققان، یک مطالعهی بسیار گسترده را با بررسی شرکت کنندگان برای مدت ۹ تا ۱۳ سال از ساکنین یک شهر کوچک در نروژ انجام دادند. این افراد که از بین ۷۰ درصد افراد سالمتر این شهر انتخاب شدند، تعدادشان به ۳۴۰۰۰ نفر رسید. و مجموعهی گستردهای از دادههای مربوط به آنها جمع آوری شد. حدود ۲۲۵۰۰ نفر از آنها فرآیند مطالعه را به طور کامل طی کردند.
نتیجه اولیه تحقیق
بعد از بررسی، محققان متوجه شدند کسانی که ورزش میکردند در طول این دورهی ۹ تا ۱۳ ساله در معرض خطر کمتری در ابتلا به افسردگی بودند. یافتهی عجیب این بود که، اینکه افراد چه میزانی ورزش میکنند مهم نیست، فقط کافی است به مدت ۱ ساعت در هفته وقت خود را برای ورزش کنار بگذارند. همچنین اصلا مهم نیست که این ورزش چه شدتی داشته باشد. حتی میتواند یک پیاده روی سبک باشد. چنین یافتهای این نظر را که ورزش با متوقف کردن فعالیت بیش از حدِ سیستم سمپاتیک از اضطراب جلوگیری میکند تایید نمیکند. از طرف دیگر، بر طبق این مطالعه رابطهای بین ورزش و خطر کمتر در ابتلا به اضطراب یافت نشد .
در مجموع، چیزی که محققان دریافتند این بود که ورزش احتمالا از بروز ۱۲ درصد از افسردگیهای شرکت کنندگان در این مطالعه، جلوگیری کرده است. با توجه به اینکه وقوع افسردگی در دنیا بسیار پرشمار است، همین ۱۲ درصد هم عددی بسیار بزرگ به شمار میرود.
چیزی که شاید بتوان از این مطالعه یاد گرفت، این است که این فواید اجتماعی ورزش، از جمله پویا بودن و احساس خوب در مورد خود است که باعث چنین تفاوتی میشود، و نه فرآیندهای پاراسمپاتیک.
برای خیلیهای از ما شاید، این اهمال و تنبلی در باشگاه رفتن باشد که باعث میشود ورزش نکنیم. با این حال بر اساس این مطالعه، حتی یک ورزش بسیار سبک اما منظم هم، میتواند از احتمال ابتلای ما به افسردگی در آینده جلوگیری کند. حتی اگر نیم ساعت وقت آزاد دارید، سری به پارک بزنید و راه بروید. یا مثلا با یک ویدئوی ورزشی، تمرین کنید. این که چنین چیزی جلوی ۱۲ درصد از افسردگیها را میگیرد انگیزهی خوبی است تا شما را وادار کند ورزش را در برنامه هفتگی خود بگنجانید. حتما لازم نیست دائما در باشگاه باشید.