حبیب دوانلو کیست؟ Habib Davanloo
حبیب دوانلو (۱۳۰۶-تاکنون) روانپزشک، روانکاو و محقق ایرانی الاصل، در مونترال کانادا مشغول به کار است. او رویکرد روان درمانی پویشی کوتاه مدت (ISTDP) را ایجاد کرده و توسعه داده است. او در گذشته، در دانشگاه مک گیل، استاد روانپزشکی بوده است. همچنین مجله بین المللی روان درمانی پویشی کوتاه مدت را تأسیس و به‌عنوان سردبیر در این مجله فعالیت کرده است.
سنین جوانی و تحصیل دکتر حبیب دوانلو
حبیب دوانلو در دهه ۱۹۵۰، در بیمارستان عمومی ماساچوست، در رشته روانپزشکی آموزش دید. او در حوزۀ روانکاوی کلاسیک تحت تأثیر سرپرستان و اساتید برجسته خود مانند لیندمان، زتزل و دویچ قرار گرفت. دوانلو دوران رزیدنتی روانپزشکی خود را تحت نظر اریش لیندمان، روانپزشک آلمانی گذراند که در درمان بیماران داغدیده و آسیب دیده تخصص داشت. او پس از اخذ رزیدنتی در رشته روانپزشکی، به عضویت هیئت علمی دانشگاه مک گیل در مونترال درآمد.
حرفه
دوانلو مؤسسه آموزش و پژوهش روان درمانی پویشی کوتاه مدت را در بیمارستان عمومی مونترال مدیریت میکرد. در سال ۱۹۶۲ تکنیک خود برای درمان بیماران به صورت کوتاه مدت را توسعه داد و نوارهای ویدئویی از جلسات را مطالعه کرد. او بعداً در مورد تحقیقات خود سمینارهایی برگزار کرد و نوارهای ویدئویی از جلسات درمانی را در دسترس قرار داد. روش های دوانلو، به‌طور گسترده در ادبیات روانپزشکی مورد بحث قرار گرفت و توسط بسیاری از درمانگران دیگر با موفقیت مورد استفاده قرار گرفت.
رویکرد حبیب دوانلو
روان درمانی پویشی کوتاه مدت در درمان طیف وسیعی از اختلالات روانپزشکی موثر است. حبیب دوانلو با تبیین فراروانشناسی ناخودآگاه و کشف موثرترین تکنیک برای رفع مقاومت ناخودآگاه، سهم بی‌نظیری در این زمینه داشته است. در این قسمت به ردیابی پیشرفت اکتشافات دوانلو در زمینه تاریخی توسعه روانپزشکی پویا، روانکاوی و روان‌درمانی روان پویشی پرداخته می‌شود.
در سال ۱۹۶۲، دوانلو که از طولانی شدن دوره درمان روانکاوانه کاملاً نا امید شده بود، یک برنامه روان درمانی کوتاه مدت را ارائه داد. او بعد از مشاهده چند بیمار، سمینار روان درمانی را برای دستیاران و دانشجویان پزشکی را برگزار کرد. در این برنامه بود که متقاعد شد که شکل کوتاه‌تر روان درمانی می‌تواند درمان مناسبی برای تعداد بیشتری از بیماران باشد. او گزارش داد که از سال ۱۹۶۳ تا ۱۹۷۴، ۵۷۵ بیمار را مورد ارزیابی قرار داده‌است که ۱۳۰ نفر از آنها، معیارهایی را برای روان درمانی پویشی کوتاه مدت داشته‌اند. ۱۱۵ نفر از این بیماران با میانگین ۲۰ جلسه با ۲ تا ۷ سال پیگیری بعد از اتمام درمان، با موفقیت درمان شدند. همچنین تمامی جلسات به صورت سمعی و بصری ضبط شدند.
دوانلو در اسفند ۱۳۵۴، اولین سمپوزیوم بین‌المللی روان درمانی پویشی کوتاه مدت را برپا کرد. در این سمپوزیوم، گروه بین‌المللی برجسته‌ای از متخصصان در زمینۀ درمان کوتاه مدت را گرد هم‌آمده بودند. حبیب دوانلو، سائول براون، ساموئل آیزنشتاین، مردی هوروویتز، دیوید مالان، جود مارمور و پیتر سیفنئوس در این سمپوزیوم حضور داشتند. این سمپوزیوم شامل کارگاه‌های آموزشی متعددی بود که در آن جلسات ضبط شده به‌صورت سمعی و بصری ارائه می‌شد. در اینجا بود که دوانلو مطالعات موردی اولیه خود را در مورد بیماران بسیار مقاوم بیان کرد. ارزیابی های تشخیصی اولیه، مداخلات درمانی، خاتمه دادن به درمان و ارزیابی های پیامد پیگیری مراجعان بعد از درمان از جمله مواردی بود که در این سمپوزیوم ارائه شد.
آغاز رویکرد روان پویشی کوتاه مدت
دوانلو بسیاری از ارائه‌های بالینی این دو سمپوزیوم را در کتاب ویرایش شده خود با عنوان «اصول و تکنیک‌های اساسی در روان درمانی پویشی کوتاه مدت» منتشر کرد. این کتاب، برخی از موارد درمان کلاسیک دوانلو گنجانده شده است. در این کتاب، دوانلو فرآیند ارزیابی را که خود آن را «درمان آزمایشی» نامید، ارائه کرد و معیارهای انتخاب خود را از منظر فرا روانشناختی (نه صرفاً پدیدارشناختی) بیان کرد. در آن زمان، برخلاف سایر تکنیک‌های کوتاه مدت، او «روان درمانی پویشی کوتاه مدت» را توصیف کرد که برای طیف وسیع‌تری از بیماران قابل اجرا بود. در حالیکه اکثر پزشکان دیگر بیماران پیچیده را کنار گذاشته بودند، دوانلو در جلسات ضبط شده سمعی و بصری خود، نشان داد که روش او در از بین بردن مقاومت در بیماران بسیار مقاوم موثر است.
او بر فعال بودن درمانگر، تمرکز شدید بر انتقال و مقاومت در انتقال تأکید کرد. او دو مورد از مهمترین مداخلات خود را توصیف کرد که آنها را «فشار» و «چالش» برای ساختار دفاعی نامید. این دو مداخله سنگ بنای تکنیک دوانلو را تشکیل میدهند که اثر بخشی آنها به استفادۀ خردمندانه و به موقع درمانگر بستگی دارد. بحث دقیق‌تر در مورد کاربرد آنها خارج از محدوده این مقاله است.
کتاب روان درمانی پویشی کوتاه مدت حبیب دوانلو
میتوان گفت که مرحله اولیه کار دوانلو، در سومین سمپوزیوم بین المللی در مونترال، نوامبر ۱۹۷۷ به اوج خود رسید. بسیاری از ارائه‌های این کنفرانس در کتابی با عنوان «روان درمانی پویشی کوتاه مدت»، توسط دوانلو در سال ۱۹۸۰ منتشر شده است. در این کتاب، دوانلو روش کنونی روان درمانی پویشی کوتاه مدت خود را شرح می‌دهد. روش درمانی برای طیف وسیعی از بیماران بسیار مقاوم با آسیب شناسی شخصیت پیچیده اثربخش بود. این بیماران با مشکلات خود به شدت همسو بودند و اغلب در شخصیت‌شان گرایش‌های مازوخیستی و خود باختگی داشتند این گروه از بیماران دقیقاً گروهی از بیماران بودند که در آن زمان با رویکرد روانکاوی و سایر روان درمانی‌های کوتاه مدت، به طور موثر درمان نمی‌شدند. دوانلو در این روش، از یک تکنیک بسیار فعال با تأکید بر انتقال، استفاده میکرد و مداخلات درمانی او شامل شفاف سازی اولیه و فعال، تفسیر و کار فعال از طریق مقاومت های انتقال بود.
فعالیت‌های اخیر حبیب دوانلو
در دهه کنونی، دوانلو به طور فعال به تحقیقات بالینی و کار در مطب خصوصی خود را ادامه داده است. تمرکز اصلی او ادغام یافته‌هایش در فرا روانشناسی جدید ناخود آگاه است که در سمپوزیوم سالانه‌ی فرا روانشناسی خود ارائه کرده است. کشف تکنیک حذف کامل مقاومت، تکنیک به کارگیری عمده ناخودآگاه، تکنیک تغییرات ساختاری چند بعدی ناخودآگاه، تکنیک حذف کامل مقاومت، تکنیک رفع اضطراب فرافکنانه، اختلال ساختاری سازمان دفاعی ناخودآگاه با وجود دفاع‌های بدخیم شخصیت برخی از مفاهیمی بودند که حبیب دوانلو معرفی کرده است.
در طول دهه اخیر، دوانلو با تکنیک‌های خود و تعمیق مفهوم سازی خود از ضمیر ناخودآگاه، بر اهداف خود برای شمول هر چه بیشتر بیماران برای درمان ثابت قدم مانده است. او درک ما را از مقاومت، مفهوم آمیختگی خشم و احساس گناه بدوی در ناخود آگاه، دفاع‌های بدخیم شخصیت و نقش بیماری زای اضطراب فرا فکنانه غنی کرده‌است. علاوه بر این، او با مثال‌های متعدد، تکنیک حذف کامل مقاومت و فرآیند تغییر ساختاری چندبعدی ناخودآگاه را به وضوح نشان داده است.
شاگردان دکتر حبیب دوانلو
در ادامه به برخی از بزرگترین شاگردان آقای حبیب الله دوانلو میپردازیم
جان فردریکسون
جان فردریکسون یکی از اساتید بین المللی رویکرد روانپویشی فشرده کوتاه مدت است که تحت نظارت و آموزش حبیب دوانلو بوده است. او برنامه روان پویشی فشرده کوتاه مدت را در دانشکده روانپزشکی واشنگتن پایه‌گذاری کرده‌است و کتاب‌ها و مقالات چاپ شده بسیاری در این حوزه دارد.
آلن آباس
آلن آباس پزشک، روانپزشک، مدرس و پژوهشگری است که در دانشگاه مک گیل با آموزه‌های حبیب دوانلو آشنا شد. وی از جمله کسانی است که امروزه به‌عنوان درمانگری شناخته می‌شود که برنامه‌های نوآورانه و خلاقانه‌ای برای تشخیص و درمان بیماران خود دارد. آلن آباس در سال ۲۰۱۶ و ۲۰۱۸ به‌عنوان استاد ممتاز در دپارتمان روانپزشکی و علوم زیستی رفتاری دانشگاه UCLA شناخته شده است. کتاب آن سوی مقاومت یکی از کتاب‌های آلن آباس است که در آن به طور پیشرفته به آموزش مفاهیم بنیادی رویکرد روانپویشی فشرده کوتاه مدت پرداخته است.
پاتریشیا کاگلین
دکتر پاتریشیا کاگلین، در اوایل دهه ۹۰ تحت نظر دکتر حبیب دوانلو، آموزش گرفت. او اکنون در واشنگتن دی سی، کالیفرنیا، لندن و دانمارک تدریس می‌کند و مقالات متعددی دارد. کتاب‌های ارتقاء اثربخشی در روان درمانی پویشی، روان درمانی پویشی کوتاه مدت فشرده و دگرگونی زندگی‌ها از جمله کتاب‌های پاتریشیا کاگلین است که می‌تواند اطلاعات ارزشمندی را در اختیار درمانگران قرار دهد.
ژوزت تن هو-دلابیژ
ژوزت تن هو-دلابیژ، از سال ۱۹۹۲تا ۱۹۸۹ زیر نظر حبیب دوانلو به یادگیری رویکرد روانپویشی کوتاه مدت فشرده پرداخته است. او به‌عنوان محقق، مدرس بین‌المللی و روان درمانگر در زمینه رویکرد روان پویشی فشرده کوتاه مدت فعالیت می‌کند. او در کتاب نقشه راه ناخود آگاه، مفاهیمی که حبیب دوانلو معرفی کرده‌است را به‌طور دقیق و جامع تعریف کرده است؛ به طوریکه درمانگران می‌توانند از این مفاهیم بنیادی در مداخلات بالینی استفاده کنند.
کاترین هیکی
کاترین هیکی روانپزشک، در یک دوره کارآموزی دوازده ساله، در دانشگاه مک گیل تحت آموزش دکتر داوانلو بوده است. وی استادیار دانشگاه مموریال نیوفاندلند است و کتابی با عنوان کتاب روان درمانی پویشی فشرده کوتاه مدت دوانلو را نوشته است.
عناوین کتاب‌های دکتر دوانلو
در ادامه کتاب‌های آقای حبیب دوانلو را بررسی می‌کنیم
روان درمانی پویشی کوتاه مدت
(Short-Term Dynamic Psychotherapy)
این کتاب به بحث درباره معیارهای انتخاب مناسب و تکنیک‌های درمانی مشخص در روان درمانی پویشی فشرده کوتاه مدت می‌پردازد.
قفل گشایی ناخودآگاه: مقالات منتخب حبیب دوانلو
(Unlocking the Unconscious: Selected Papers of Habib Davanloo, MD)
این کتاب شامل مقالاتی است که شرح مفیدی از توسعه یک روش قدرتمند و نوآورانه برای غلبه بر مقاومت و رویارویی با مشکلات ناخودآگاه ( با روش روان درمانی پویشی فشرده کوتاه مدت) طی چندین سال را نشان می‌دهد. این روش به طور گسترده توسط روان درمانگران برجسته در سراسر جهان شناخته شده و ارزشمند است. هدف این کتاب نشان دادن اصول و کاربردهای آن از طریق مقالات موسس و مدرس روش، حبیب دوانلو، است.
اصول و تکنیک‌های اساسی در روان درمانی پویشی فشرده کوتاه مدت
(Basic principles and techniques in short-term dynamic psychotherapy)
این کتاب بر این کشف تمرکز دارد که با تکنیک‌های روان درمانی خاص مبتنی بر اصول روانکاوی، درمان بیماران را میتوان کوتاه کرد، حتی برای کسانی که معمولاً درمان آنها بسیار سخت است. این کتاب بر کاربردهای بالینی تأکید دارد و مطالعات موردی را ارائه می‌دهد.
نگارنده:
آقای محمدرضا روشنائی، کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی
ویراستار علمی:
خانم شکوه شیروانیان، کارشناس ارشد روانشناسی عمومی
منابع
Beeber, A. R. (2018). A Brief History of Davanloo’s Intensive Short-Term Dynamic Psychotherapy. Current Psychiatry Reviews, 14(3): 131-140.
https://peoplepill.com/people/habib-davanloo
راه‌های تماس با ما:
